Å løyse energi- og klimautfordringane er det mest aktuelle temaet i årets valkamp. Men fokuset på sluttdato, å legge ned olje og gassindustrien som viktigaste klimatiltak, er eit skremmande lite nyansert forslag. Eit slikt tiltak vil faktisk bidra til at vi ikkje når Parisavtalemåla vi har forplikta oss til å nå.

Berit Moltu
Berit Moltu

Ungdomen har streika, og mange har klimabrølt og fått klima høgst på den politiske dagsorden. FN sitt klimapanel (IPCC) og det internasjonale energibyrået (IEA) har følgt opp med «Net Zero by 2050».

Det hastar med å få til transformasjonen som må til for å få ned klimagassutsleppa. No handlar det om å få politikarar som set i verk dei rette tiltaka som faktisk kan gi ein effekt.

Mine tidlegare arbeidsgivarar i Trondheim, Sintef og NTNU, har gitt konkrete råd til politikarar om kva som kan gjerast i Noreg for å oppnå det grøne skiftet: Nytte Nordsjøen som plattform for grøn omstilling, i tråd med FNs bærekraftsmål. Stikkorda er: aktiv industripolitikk, kompetanse, gass og lavkarbonprodukt.

Les også: Oljeskatten ble en gavepakke til Frp dnPlus
  • Aktiv industripolitikk: Vi må få eit politisk skifte til parti som har ein meir aktiv industripolitikk, og er villige til å ta i bruk sterkare offentleg styring saman med privat finansiering, for å få til det grøne skiftet. Marknaden åleine greier ikkje eit slikt skift. Grunnen til at vi har fått flytande havvind-prosjekt frå Noreg i Storbritannia, er at Skottland har gått inn og subsidiert prosjekta i ei oppstartsfase. Det er ein ønska politikk som gir effekt.
  • Kompetanse: Opposisjonen på Stortinget med Ap i spissen sørga som kjent for ein støttepakke for å behalde kompetanse frå olje og gassindustrien, som vi er avhengige av for å få til det grøne skiftet. Utan «oljepakken», og utan leverandørindustrien, ville vi blitt satt fleire år tilbake i dei grep vi er nødt til å lukkast med for å nå Parisavtalemåla .

Norsk olje- og gasskompetanse kan gi eit viktig bidrag i å etablere karbonfangst og -lagring (CCS) for å kunne handtere landindustrien sine store punktutslepp (sement, forbrenning, stål og kunstgjødsel) på CO2. Med CCS kan vi opne opp nye industrielle verdikjeder offshore, som blå hydrogen og ammoniakkproduksjon for den europeiske marknaden, og til bruk i grøn skipsfart. Dette får vi ikkje til om vi legg ned bærebjelken. Vi treng fleire hundre Langskipprosjekt, ikkje eit.

Les også: Innlegg: Angriper regjeringens politikk, melder seg ut av klimadebatten
  • Lavkarbonprodukt: Ved industriell (blå) hydrogenproduksjon med karbonfangst og lagring (CCS), nyttar vi naturgassen i Nordsjøen, splitter han til hydrogen og CO2, og returnerer CO2en i reservoar i Nordsjøen. Dette vil vere ein langsiktig industri og klimastrategi, der oljeindustrien kan vere ein del av løysinga, ikkje berre ein del av problemet. Det kan i tillegg skape ny sårt tiltrengt eksportindustri.

Mellom andre Sintef og NTNU har ein svært visjonær strategi for Nordsjøen ved å nytte plattformene i Nordsjøen som ein hub for flytande havvind, bruke det til å produsere gjenverande olje og gass, starte produksjon av hydrogen og CCS, knytte saman elektrisk grid og vindkraftgrid.

Les også innlegg fra Sintef og NTNU: Slik kan vi gjøre norsk sokkel til Europas grønne muskel

Nordsjøen kan slik sett gi eit enormt potensiale til å forsyne, England og Tyskland med flere, med grøn energiteknologi. Nordsjøen kan vere eit batteri for heile Europa.

  • Gass: Analysebyrået Rystad Energy syner at ei nedlegging av olje og gassindustrien mest sannsynleg ikkje vil bidra til klimaeffekt. Norsk olje- og gassproduksjon har verdas lågaste utslepp fordi vi har hatt ein CO2-skatt. Norsk produksjon slepp ut åtte til ti kg CO2 pr produsert einheit (boe) mot 18-20 kg CO2 pr einhet for bransjen generelt.

Reduserer du norsk gass vil det kunne bli erstatta av russisk gass og amerikansk LNG og til dels europeisk kol. Dei har alle mykje større CO2 utslepp. Reduserer du produksjon av norsk gass, vil det føre til større klimautslepp.

I tillegg treng vi gass for å få til våre nye verdikjeder innan nye lavkarbonprodukt. Då treng vi faktisk å leite etter meir gass. Utan ny leiting, vil gassen i Nordsjøen ta slutt før vi har får bidratt med klimaeffekt. Noreg har spesielle føresetnader for å bidra til klimaeffekt. Dette poenget har ikkje IEA rapporten teke høgde for.

Les også: Innlegg: Satse på statlig utplukking, «aktiv» næringspolitikk og store subsidier? Stor risiko for at vi ikke når klimamålene da

Å argumentere for ein sluttdato for olje og gass som einaste klimatiltak, er ein polariserande retorikk. Vi treng ei rettferdig omstilling, og ei brei tilslutning til det grøne skiftet. Vi må foreine krefter for å få startdatoar på alle dei tiltaka Noreg må gjere raskt, for å nå Parisavtalamåla. Men først må vi velgje politikarar som prioriterer startdatoar, ikkje sluttdato.(Vilkår)Copyright Dagens Næringsliv AS og/eller våre leverandører. Vi vil gjerne at du deler våre saker ved bruk av lenke, som leder direkte til våre sider. Kopiering eller annen form for bruk av hele eller deler av innholdet, kan kun skje etter skriftlig tillatelse eller som tillatt ved lov. For ytterligere vilkår se her.

Å argumentere for ein sluttdato for olje og gass som einaste klimatiltak, er ein polariserande retorikk